Do oceny stanu gospodarki powszechnie stosuje się wskaźnik PKB. Aby zrozumieć co nam mówi ten wskaźnik oraz czego nie mówi, konieczna jest wiedza jak jest liczony, co na niego wpływa i w jakiej relacji pozostaje z naszymi prywatnymi finansami. Sprawa nie jest tak prosta i oczywista jakby się wydawało, słuchając polityków i ekonomistów używających tego skrótu.
Produkt krajowy brutto definicja
PKB to nic innego jak współcześnie stosowana miara, która pozwala dość szybko (lecz niestety pobieżnie) ocenić wielkość danej gospodarki. Od wielu lat na tym polu wiodą prym Stany Zjednoczone, które obecnie posiadają PKB na poziomie ok. 20 bilionów dolarów. Na plecach czują jednak już oddech Chin, które wg najnowszych danych posiadają PKB na poziomie ok. 13 bilionów dolarów. Wciąż raczej wynika to z wielkości tego kraju niż jakości pracy i rzeczywistych osiągnięć. Nie zmienia to jednak faktu, że Chiny dokonały ogromnego postępu w ostatnich latach i śmiało pędzą na pozycję lidera.
Pierwszą piątkę zamykają, co zapewne nikogo nie zdziwi, Japonia, Niemcy oraz Wielka Brytania. Zaskakującą ciekawostką jest fakt, iż sama tylko Kalifornia posiada PKB wyższe od Wielkiej Brytanii (Kalifornia posiada zbliżoną liczbę ludności do Polski).
Co to jest PKB?
Sucha definicja jednak nie wystarczy, by zrozumieć czym jest PKB. Istotne jest, by wiedzieć jak się to przekłada na wydatki i przychody w gospodarce. Wszyscy intuicyjnie rozumieją, że PKB może się zmieniać wg 3 scenariuszy: może rosnąć, może spadać, może stać w miejscu. Wzrost oczywiście oznacza pozytywny trend w gospodarce, spadek jest oznaką recesji, a brak zmian wynika ze stagnacji w przemyśle i finansach. Przy tym należy podkreślić, że eksperci o recesji mówią, gdy spadek PKB jest obserwowany przez co najmniej 2 kwartały z rzędu.
Składniki wpływające na PKB
Rząd i ekonomiści aby oszacować wysokość PKB uwzględniają różne składniki. Jednym z ważniejszych jest poziom inwestycji. Wszystkie firmy rozbudowujące swoje siedziby, budujące nowe hale, zatrudniające kolejnych pracowników muszą inwestować. To napędza gospodarkę i zwiększa wzrost PKB.
Podobnie działa konsumpcja. Oznacza to, że idąc do sklepu i kupując nowy ekspres do kawy czy materac przykładamy się do wzrostu PKB.
Identycznie ma się sprawa z wydatkami rządowymi. To właśnie dlatego, gdy gospodarce grozi stagnacja lub recesja, rząd tak chętnie inwestuje w budowę nowych dróg, mostów i centralnych portów lotniczych. To jednak ma swoje ciemne strony, gdyż często wymaga dodruku pieniądza, a to się kończy wzrostem inflacji.
Pozytywny wpływ na PKB ma również eksport. Wszystkie firmy, które potrafią zdobyć chętnych na zakup swoich usług i produktów na zagranicznych rynkach przyczyniają się do wzrostu polskiego PKB.
Dlaczego wskaźnik PKB nie jest idealny?
Gdy już teraz wiadomo PKB co to, łatwo będzie zrozumieć, dlaczego PKB niekoniecznie się przekłada na poziom życia i zamożność obywateli danego kraju.
Wzrost PKB jest również obserwowany, gdy konsumenci ponoszą wydatki finansując je kredytami. Natomiast oszczędności i brak wydawania pieniędzy oznacza brak konsumpcji, a więc brak konieczności inwestycji i finalnie oznacza brak wzrostu PKB.
Czyli mówiąc prościej, to co dobre dla gospodarki kraju, niekoniecznie przekłada się na nasze osobiste sukcesy finansowe. Wszyscy doskonale wiemy, że lepiej mieć duże oszczędności i małe wydatki. Tymczasem to właśnie oznacza zastój w gospodarce, a dla rządu sytuacja wygląda pozytywnie, gdy mamy duże kredyty i duże wydatki. Dlatego nie należy się sugerować jedynie trendami PKB i podchodzić z dystansem do ocen opierających się na tylko tym jednym wskaźniku.
