Banking as a Service (BaaS) fundamentalnie zmienia sposób świadczenia usług finansowych, umożliwiając firmom spoza sektora bankowego oferowanie produktów finansowych bez konieczności posiadania licencji bankowej. Ta innowacyjna koncepcja, oparta na otwartej bankowości i dyrektywie PSD2, tworzy nowy ekosystem, w którym finanse stają się integralną częścią codziennych transakcji w e-commerce i na platformach społecznościowych.
Geneza i definicja Banking as a Service
Banking as a Service to model biznesowy, w którym licencjonowane banki udostępniają swoją infrastrukturę finansową firmom niebankowym poprzez interfejsy API, umożliwiając im oferowanie usług finansowych pod własną marką. Koncepcja ta narodziła się z potrzeby demokratyzacji dostępu do usług finansowych oraz przyspieszenia innowacji w sektorze.
BaaS opiera się na trzywarstwowej architekturze zaproponowanej przez ekspertów branżowych. W tej strukturze tradycyjny, licencjonowany bank stanowi fundament infrastruktury, nad którym znajduje się centralizowana warstwa pośrednicząca określana mianem „bank as a service”, a na szczycie funkcjonuje ekosystem zdekompozowanych usług bankowych składający się z fintechów i dostawców usług.
Kluczowym elementem technologicznej warstwy BaaS jest interfejs programowania aplikacji (API), który w kontekście otwartej bankowości oznacza publiczny dostęp dla deweloperów do systemów bankowych. W Unii Europejskiej część instytucji finansowych została zobowiązana na mocy dyrektywy PSD2 do udostępnienia API w ściśle zdefiniowanym zakresie. Wiele
Regulacyjne podstawy otwartej bankowości
Dyrektywa PSD2, wprowadzona przez Komisję Europejską w 2015 roku i wdrożona w 2018 roku, zakończyła wyłączną kontrolę banków nad danymi klientów. Wymaga ona od banków udostępniania danych, takich jak salda kont i transakcje, autoryzowanym stronom trzecim za zgodą konsumentów, demokratyzując usługi finansowe i wspierając innowacje.
PSD2 wprowadza również ulepszoną ochronę konsumentów poprzez Strong Customer Authentication (SCA), który wymaga co najmniej dwóch czynników uwierzytelniania dla większości transakcji, znacząco redukując ryzyko oszustw. Regulacja ta obowiązuje w całym Europejskim Obszarze Gospodarczym i nadal wpływa na ramy prawne w regionach takich jak Wielka Brytania.
Europejska Komisja przedstawiła projekt ustawodawstwa dla PSD3 w czerwcu 2023 roku, który ma na celu udoskonalenie ram otwartej bankowości poprzez poprawę jakości API, wzmocnienie ochrony przed oszustwami, wyjaśnienie odpowiedzialności oraz wprowadzenie standardowej weryfikacji odbiorcy płatności.
Ekspansja BaaS w sektorze e-commerce
Największe firmy e-commerce, takie jak Amazon, Shopify i Allegro, rozpoczęły uruchamianie własnych usług fintech, wykorzystując model BaaS do rozszerzenia swojej oferty. Amazon oferuje swoim sprzedawcom atrakcyjne finansowanie towaru, Shopify wprowadził usługę „Shop Pay” pozwalającą na potwierdzenie zakupów jednym kliknięciem, podczas gdy Allegro powołało do życia „Allegro Pay” z opcją „Buy now pay later”. Poznaj również: https://tpay.com/dla-developera/moduly-sklepowe/shopify
Te różnorodne przykłady usług mają wspólny cel – wzmocnienie działalności e-commerce w co najmniej trzech sposobach: zwiększenie liczby klientów i ich wydatków, zwiększenie liczby sprzedawców na platformie oraz ułatwienie im sprzedaży większej ilości produktów.
Embedded Finance jako kluczowy trend
Embedded finance, czyli wbudowane usługi finansowe, stanowią naturalną ewolucję BaaS w e-commerce. Ta koncepcja polega na integrowaniu produktów finansowych bezpośrednio w platformy handlowe, aplikacje e-commerce czy systemy zarządzania sprzedażą, oferując klientom spersonalizowane rozwiązania finansowe bez opuszczania środowiska zakupowego. Przykłady zastosowań embedded finance obejmują płatności wbudowane (embedded payments), kredyty na wyciągnięcie ręki (embedded lending), ubezpieczenia oferowane w odpowiednim momencie (embedded insurance) oraz uproszczone inwestycje (embedded investment). W sektorze transportu doskonałym przykładem jest Uber, który w pełni integruje proces płatności za przejazd, eliminując potrzebę korzystania z gotówki czy terminala płatniczego.
Platformy społecznościowe jako nowy kanał finansowy
Facebook (Meta) wprowadził Facebook Pay jako usługę umożliwiającą bezpieczne płatności między użytkownikami WhatsApp, Instagram, Facebook i Messenger. System obsługuje większość kart kredytowych i debetowych oraz PayPal, a płatności są przetwarzane przez partnerów takich jak Stripe i PayPal.
Facebook Pay pozwala na przekazywanie pieniędzy bez prowizji między użytkownikami, zakupy w Marketplace oraz płatności za reklamy. Usługa została zaprojektowana jako niezależna od portfela Calibra przeznaczonego do obsługi kryptowaluty Libra.
WeChat jako model super-aplikacji
WeChat w Chinach stanowi przykład kompleksowej platformy integrującej komunikator, media społecznościowe i usługi płatnicze. Aplikacja zyskała tak dużą popularność, że życie w chińskich miastach bez niej jest niemal niemożliwe. Model ten inspiruje rozwój podobnych rozwiązań w innych regionach, gdzie platformy społecznościowe ewoluują w kierunku super-aplikacji oferujących szeroki zakres usług finansowych.
Wyzwania regulacyjne i bezpieczeństwo
Wprowadzenie usług finansowych na platformach społecznościowych wiąże się z licznymi wyzwaniami regulacyjnymi i kwestiami bezpieczeństwa danych. Meta musi obecnie pobierać opłaty od użytkowników, którzy nie chcą rezygnować ze swojego prawa do prywatności, stosując model „Pay or Okay”, który Komisja Europejska sklasyfikowała jako nielegalny.
Korzyści i wyzwania modelu BaaS
Dla firm e-commerce BaaS oferuje wzrost konwersji, nowe źródła przychodów oraz redukcję porzuconych koszyków. Konsumenci zyskują wygodę płatności, szybsze transakcje i dostęp do kredytów bez wizyty w banku. Banki tradycyjne otrzymują nowe kanały dystrybucji, możliwość monetyzacji API oraz dostęp do młodszych klientów. Fintechy mogą szybko skalować swój biznes bez konieczności uzyskiwania licencji, korzystając z gotowej infrastruktury bankowej. Platformy społecznościowe z kolei zyskują możliwość monetyzacji ruchu, zwiększenia czasu spędzonego w aplikacji oraz oferowania nowych usług.
Model cenowy i ekonomika BaaS
Banki za usługi BaaS obciążają swoich klientów zazwyczaj w cyklach miesięcznych, stosując dwa modele cenowe. Pierwszy polega na płatności za usługi w ramach rozwiązania BaaS (np. dopełnienie wymogów compliance), drugi na ustaleniu stawki za każde połączenie z bankowym API (pay-as-you-go). Możliwe są również modele mieszane.
Według ekspertów z firmy konsultingowej Zeb, platformy BaaS mogą poprawić wskaźnik kosztów do dochodów oferującym je podmiotom o 15%. To dla wielu graczy balansujących na granicy rentowności stanowi znaczącą różnicę.
## Przyszłość Banking as a Service
### Prognozy wzrostu rynku
Najnowsze badania przewidują, że globalny rynek finansów zintegrowanych może urosnąć do około 570,9 mld USD do roku 2033, przy skumulowanym rocznym wskaźniku wzrostu (CAGR) na poziomie 21,3%. Rynek BaaS osiągnął wartość szacowaną na 7 trylionów USD możliwości rynkowej.
Długoterminowy potencjał transformacyjny
W dłuższej perspektywie embedded finance ma potencjał do fundamentalnej transformacji całej branży finansowej. Tradycyjny model, w którym klient aktywnie poszukuje usług finansowych w banku, będzie stopniowo ustępował miejsca modelowi, w którym usługi te są naturalnie wplecione w inne obszary życia.
Finanse zintegrowane otwierają również drzwi do ekspansji na nowe, wcześniej nieosiągalne rynki i segmenty klientów. Dzięki obniżeniu barier wejścia i kosztów dystrybucji, usługi finansowe mogą stać się dostępne dla osób i firm, które dotychczas były wykluczone z tradycyjnego systemu finansowego.
Mimo obiecujących perspektyw, rozwój BaaS napotyka na znaczące wyzwania. Wysokie koszty finansowe wdrażania PSD2 ograniczyły pozytywny wpływ regulacji. Najważniejsze zidentyfikowane problemy obejmują niespójne wymogi regulacyjne dla niebankowych firm finansowych, niedoskonały rozwój infrastruktury otwartej bankowości opartej na API oraz problemy z utraconymi transakcjami.
Polskie przykłady i perspektywy – lokalni liderzy wdrożeń
W Polsce w obszarze e-commerce prym wiedzie Allegro, które od dawna oferuje swoim użytkownikom zintegrowane płatności i rozwiązania finansowe. Allegro Pay, usługa pozwalająca na odroczenie płatności za zakupy o 30 dni lub rozłożenie ich na raty, pozytywnie wpływa na decyzje zakupowe klientów.
Obserwuje się również ciekawe współprace w obszarze faktoringu, gdzie polscy liderzy tej branży integrują swoje usługi bezpośrednio ze sklepami RTV, ułatwiając firmom zarządzanie płynnością finansową.
Regulacje i bezpieczeństwo
Polskie instytucje finansowe muszą sprostać wymogom PSD2 oraz nadchodzącej dyrektywy NIS2, która nakłada obowiązek wdrażania solidnych środków technicznych w zakresie ochrony danych. Regularne tworzenie kopii zapasowych oraz zapewnienie ich dostępności w przypadku incydentu stało się kluczowym elementem strategii bezpieczeństwa.
Kilka słów na koniec
Banking as a Service stanowi fundamentalną redefinicję modelu dystrybucji usług finansowych, umożliwiając ekspansję poza tradycyjne granice sektora bankowego. Dzięki technologiom API i koncepcji otwartej bankowości, firmy e-commerce i platformy społecznościowe mogą oferować zintegrowane rozwiązania finansowe, tworząc wartość dla wszystkich uczestników ekosystemu.
Prognozowany dynamiczny wzrost rynku BaaS, wspierany przez regulacje takie jak PSD2 i rosnące oczekiwania konsumentów, wskazuje na nieodwracalną transformację sektora finansowego. Model ten przenosi punkt kontaktu z klientem z tradycyjnych instytucji finansowych na dostawców produktów i usług niefinansowych, czyniąc finanse niewidocznym, ale integralnym elementem codziennych transakcji.
Sukces długoterminowy BaaS będzie zależał od skutecznego rozwiązania wyzwań regulacyjnych, technologicznych i bezpieczeństwa, przy jednoczesnym utrzymaniu konkurencyjnej oferty dla wszystkich stron zaangażowanych w ten innowacyjny model współpracy.
Artykuł sponsorowany
